ภาพที่ 1จากความสงสัยกลายเป็นการค้นหา ในที่สุดก็หามาได้. ตามชื่อกระทู้ วันนี้ผมเลยถือวิสาสะนำเอารายละเอียดของชื่อปลาที่มีนามกรว่า "ปลาสังกะวาดขาว." หนึ่งในวงศ์ปลาสังกะวาด ( Family Schilbeidae.) ผมมักจะอ่านว่า ชิลด์-บี-ไอ-เด้. ปลาในวงศ์นี้ประกอบด้วยปลาในหลายสกุล ซึ่งพบตั้งแต่ ทวีปแอฟริกา เอเชียใต้ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมทั้งเอเชียตะวันออก อย่างประเทศจีน (พบปลาสังกะวาดในสกุล Clupisoma nujiangense Chen, Ferraris & Yang 2005. ) ถ้าจะนำมากล่าทั้งหมด ยอมรับว่าจนปัญญาครับ ขอเริ่มจากเล็กๆก่อนแล้วกันน่ะครับ.
ภาพที่ 2(ในภาพเป็นปลาสังกะวาดขาว Laides hexanema (Bleeker 1852). )
จากชื่อไทยนี้ ผมสงสัยว่า เจ้า Laides.นี้ มีชื่อไทยว่าจั๊งดั๋ย โป๊ะเช๊ะครับ เอ! แต่ว่าไฉนจึงมีชื่อปลาสังกะวาดขาว 2 ชื่อ แต่ล่ะตัวเมีชื่อสกุลเดียวกัน แต่ชื่อชนิดดันมี 2 ชื่อ คือ
1) Laides hexanema (Bleeker 1852). ( ไล-เดส-เฮ็ก-สะ-นี-มา )
2) Laides longibarbis (Fowler 1934). ( ไล-เดส-ลอง-จิ-บาร์-บิส )
ภาพที่ 3(ในภาพเป็น Laides longibarbis (Fowler 1934).)
เอาล่ะครับ เป็นงงเลยผม ทำอย่างไรดี? เลยลองหาดูเปเปอร์การบรรยายที่พอจะมีอยู่บ้าง รื้อออกมาดู ถือว่าเป็นโชคของผม บังเอิญเจอครับ เป็นเปเปอร์การบรรยายของ Laides longibarbis (Fowler 1934). ก็ลองอ่านดูเห็นว่าน่าสนใจ ก็เลยชวนน้องๆน้าๆที่สนใจ มาอ่านด้วยกันครับ.
เพื่อง่ายต่อความเข้าใจ เราลองมาดูงานบรรยายของอาจารย์ Heok Hee Ng. ที่ท่านเขียนบรรยายข้อแตกต่างจากปลาทั้งสองชนิดกันครับ.เทียบจาก Laides longibarbis (Fowler 1934). กับ Laides hexanema (Bleeker 1852).
1) Laides longibarbis มีฐานครีบก้นยาวกว่า Laides hexanema ( 38.6-41.5% ของความยาวมาตราฐาน.vs 34.8-37.9%ของความยาวมาตราฐาน. )
2) ก้านครีบก้นของ Laides longibarbis > ก้านครีบก้นของ Laides hexanema ( 41-47 > 36-39 )
3) ความยาวเส้นผ่าศูนย์กลางลูกตาของ Laides longibarbis < ความยาวเส้นผ่าศูนย์กลางลูกตาของ Laides hexanema ( 20.1-23.6% ของความยาวส่วนหัว < 28.6-38.5%ของความยาวส่วนหัว )
4) ระยะห่างของลูกตาด้านนึงไปอีกด้านนึง ของ Laides longibarbis > ของ Laides hexanema (47.0-55.6%ของความยาวส่วนหัว > 37.9-47.3%ของความยาวส่วนหัว )
จากรายละเอียด จะสังเกตุเห็นได้ว่า หากไม่ใช้การวัด คงยากที่จะฟันธง เพียงดูจากภาพ นอกจากผู้ที่มีประสบการณ์สูงๆจริงๆ.
แต่ถึงกระนั้น หากจะต้องการระบุถึงปลาสังกะวาดขาว 2 ชนิดนี้ มีอีกวิธีนึงที่มีความเป็นไปได้สูงและน่าจะใกล้เคียงความจริงที่สุด วิธีนั้นก็คือใช้ " การกระจายเป็นตัวกำหนด." กล่าวคือ
Laides hexanema พบใน มาเลเซีย ชวา สุมาตรา ปาเล็มบัง อินโดนีเซีย.
Laides longibarbis พบใน แม่โขง เจ้าพระยา แม่กลอง ประเทศเพื่อนบ้านเราที่มีแม่น้ำโขงไหลผ่าน เช่น ลาว หรือ เวียตนาม เป็นต้น.
ขอเสริมอีกนิดนึงน่ะครับ มีปลาอยู่ชนิดนึงที่ เขาว่าน่าจะดูคล้าย กับ ปลาสังกะวาดขาว.
ภาพที่ 4เขาก็คือ ปลายอนทอง จากในรูปน่ะครับ หรือ Clupisoma sinense (Huang 1981). ( ผมมักจะอ่านว่าคลู-ไพ-โซ-มา-ซิ-เน็น-เซ ) สมัยก่อนใช้ชื่อว่า Laides sinensis (Huang 1981) แต่ต่อมานักอนุกรมวิธาน ได้เปลี่ยนเป็น Clupisoma.เนื่องจาก ปลายอนทองมีหนวด 4 คู่ . ในขณะที่ปลาในสกุล Laides. มีหนวดอยู่ 3 คู่ อ้อ! ลืมบอกไปครับ ปลายอนทองเป็นปลาที่พบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และ ทางตอนใต้ของประเทศจีนด้วยครับ.
ภาพที่ 5ก่อนจากกันคราวหน้า ผมจะขอฝากเรื่องนี้น่ะครับ เกี่ยวกับการจำแนกปลาในวงศ์ ปลาสวาย หรือ ปลาในวงศ์ พัง-กา-ซิ-อาย-เด้ ( Pangasiidae.) แบบคร่าวๆกันน่ะครับ ขอบคุณครับผม.