หน้าแรก|กระดาน|รีวิว|ประมูล|ตลาด|เปิดท้าย

ระยะหลังมานี่ผมเห็นมีคนสนใจเกี่ยวกับพระพิมพ์สมเด็จของสมเด็จฯโต เชิงอนุรักษ์  กันมากขึ้น จนผมอดไม่ได้ที่จะหาข้อมูล โดย ไปรื้อฟื้นข้อมูลเก่าๆที่เคยได้ รู้มา หรือที่ฟังมาสมัยเมื่อผมศึกษาเรื่องพระเครื่องแรกๆ เพราะคงปฏิเสธไม่ได้ว่า ถ้าเริ่มเล่นพระ ก้อคงต้องเล่นสมเด็จก่อนเป็นอันดับแรก ฉะนั้นก้อเลยพอที่จะ ทราบแบบงูๆปลาๆ อยู่บ้าง เลยอยากเอามาบอกเล่าเก้าสิบให้ฟังกัน
ฉะนั้นเนื้อหาบทความที่ผมเขียนขึ้นมาไม่ได้เจตนาแอบแฝงอะไร  เพียงแค่เป็นความคิดเห็นละสมมุติฐานส่วนตัวเท่านั้น  ผู้อ่านควรใช้วิจารณญาณในการ รับชม

ปฐมบทแห่งพระพิมพ์สมเด็จ 

๑. พระพิมพ์สมเด็จชิ้นฟักเกิดขึ้นเมื่อใด?
คำถามนี้หลายคนคงสงสัยว่าสมเด็จชิ้นฟักนั้นถือกำเกิดขึ้นเมื่อไร? แล้วใครเป็นผู้แรกที่เริ่มสร้างพระพิมพ์นี้ ?  ถ้าสืบประวัติย้อนกลับไปแล้ว หลายๆคงก้อคงทราบกันดีว่า ผู้ที่ถือกำเนิดสมเด็จสี่เหลี่ยมผืนผ้าองค์แรกคือสมเด็จพระอริยวงษญาณ สมเด็จพระสังฆราช สุข ญาณสังวร นั่นคือพระพิมพ์สมเด็จอรหัง ที่บรรจุไว้ที่ วัดมหาธาตุ ซึ่งท่านสมเด็จพระสังฆราชทรงได้สร้างไว้เมื่อราวปี พ.ศ. 2360-2363  แต่นั่นไม่ได้หมายความว่า จะเป็นพระพิมพ์รูปแบบเดียวกับท่านสมเด็จฯโต เพราะดูจากรูปลักษณ์แล้วยังมีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง
แล้วสมเด็จฯโตสร้างพระพิมพ์สมเด็จชิ้นฟักขึ้นเมื่อใด ???

ตอบได้เพียงว่า “ ไม่ทราบ ”  แต่ลองมาย้อนประวัติของสมเด็จฯโตดูกัน

การสร้างพระพิมพ์สมเด็จชิ้นฟักนั้นตามหลักฐานที่ระบุแบบชัดเจนมากที่สุดคงต้องเป็นยุคแม่พิมพ์ของหลวงวิจารณ์เจียรนัย คือยุคปี 2408 ซึ่งในตอนนั้นสมเด็จฯโตท่านอายุ 78 ปีแล้ว  ซึ่งก่อนหน้านี้ท่านสมเด็จฯโตท่านได้มีการสร้างพระพิมพ์สมเด็จฯขึ้นมาก่อนแน่นอน  เพราะหลังจากที่หลวงวิจารณ์ฯ มาเห็นพระพิมพ์สมเด็จ ของสมเด็จฯโตแล้ว พิมพ์ทรงนั้นยังไม่สวย ยังขาดความอ่อนช้อยลงตัว และการตัดขอบยังดูไม่เรียบร้อยนัก หลวงวิจารณ์จึงทำแม่พิมพ์มาให้สมเด็จฯโต และแนะนำวิธีการตัดขอบ โดยในแม่พิมพ์ของหลวงวิจารณ์นั้น มีเส้นกำหนดขอบในการตัด นั่นคือเส้นขอบกระจกในพระพิมพ์สมเด็จ ซึ่งเป็นที่พอใจของสมเด็จฯโตมาก 

แล้วก่อนหน้านั้นสมเด็จฯโตท่านใช้แม่พิมพ์ของใคร?????

ต่อเนื่องจากตอนที่แล้ว

๒. แล้วก่อนหน้านั้นสมเด็จฯโตท่านใช้แม่พิมพ์ของใคร?????

เชื่อหรือไม่ว่า มีข้อมูลบางประการระบุไว้คร่าวๆว่า พระพิมพ์สมเด็จวัดระฆัง มีมากมายถึง เกือบ 300 แม่พิมพ์  บางเล่ม ร้อยกว่าพิมพ์

นับเริ่มตั้งแต่สมเด็จฯโตท่านได้สูตรการใช้น้ำมันตังอิ้วเป็นตัวประสารในการสร้างพระพิมพ์สมเด็จที่ใช้มวลสาร ที่ท่านมีสะสมไว้อยู่ อันประกอบด้วยผงวิเศษต่างๆ เกสรดอกไม้ เศษพระเนื้อดินที่ท่านนำกลับมาจากกำแพงเพชร และเถ้าขี้ธูป จวบจนถึงวันที่ท่านมรณภาพ ก้อ ประมาณได้ว่า 7 ปี  ซึ่งผมไม่เชื่อเด็ดขาดว่า ช่วงเวลา7ปีนี้สมเด็จฯโตท่านใช้แม่พิมพ์มากมายขนาดนั้นในการสร้างพระพิมพ์สมเด็จ  อีกทั้งมีเหตุผลอะไรในการสร้างพระพิมพ์สมเด็จมากมายขนาดนั้น  เราทราบกันดีอยู่แล้วว่า พระพิมพ์ที่สร้างมาด้วยประสงค์ของ สมเด็จฯโต โดยมีจำนวนเป็นจุดหมายในการสร้าง ที่แน่นอนคือ สมเด็จวัดบางขุนพรหม เพื่อบรรจุลงใน เจดีย์ ซึ่งอันนี้เป็นความประสงค์ของท่านเสมียนตราด้วง  ซึ่งถูกสร้างขึ้นมาในช่วงยุค 2411-2413 ซึ่งการสร้าง พระพิมพ์มากมาย เกือบแสนองค์นี้ สมเด็จฯโตเองท่านคงไม่มีเวลา ที่จะมานั่งทำสมเด็จวัดระฆังเป็นแน่ 
และก่อนหน้านี้ คือพระที่ท่านสมเด็จฯมีความประสงค์ที่จะสร้างพระพิมพ์จำนวน84,000 องค์ เพื่อบรรจุไว้ในองค์พระใหญ่ที่วัดเกศไชโย ก้ออยู่ในยุคช่วง 2404 – 2407  ฉะนั้นช่วงเวลาคาบเกี่ยวกัน  นี้ ไม่มีเหตุผลอะไรที่สมเด็จฯโตจะใช้แม่พิมพ์มากมายขนาดนั้น ในการสร้างพระพิมพ์สมเด็จวัดระฆัง

ถ้าเป็นอย่างนั้น ก้อพอจะอนุมาน  ได้ว่า .......... เดี๋ยวค่อยมาต่อ