อาจารย์ เพี้ยน พุ่มชะมวง เคยกล่าวไว้ว่า "เมื่อมีรอกมีคันชั้นนำอยู่ในมือก็ไม่ควรละเลยการผูกเงื่อน ซึ่งถึงแม้จะเป็นเงื่อนพื้นฐาน แต่หากผูกได้ชำนาญใช้งานให้ถูกเรื่อง มันก็เพิ่มความมั่นใจให้กับเราโขทีเดียว ถึงแม้จะมีการผูกเงื่อนอยู่นับร้อย ๆ วิธี ถ้าจำได้สักสี่ซ้าห้าสิบวิธีก็นับว่าเก่งแล้ว"
หลักการของเงื่อนก็คือ ผูกอย่างไรให้สายเบ็ดสูญเสียแรงดึงน้อยที่สุด หรือไม่สูญเสียเลย (เงื่อนบางชนิดผูกแล้วทนแรงดึงได้มากกว่าสายเบ็ดเสียอีก) เงื่อนที่ถูกคิดค้นกันขึ้นจึงอยู่ในนิยามที่ว่า ทำอย่างไรให้ปมเงื่อนแข็งแรง ทนแรงเครียดได้มากที่สุด สายเบ็ดในปมเงื่อนขัดหรือบาดตัวเองน้อยที่สุด แต่ไม่ลื่นหลุดง่าย สำหรับเงื่อนที่คัดมาฝากคุณหน้าห้อง เป็นเงื่อนที่ผูกง่าย ๆ และเป็นที่นิยมของนักตกปลาโดยทั่วไป ดังนี้

ภาพที่ 1  เงื่อนยูนิ-น้อต (Uni-Knot) เป็นเงื่อนที่ผูกง่าย มีข้อดีคือ เป็นเงื่อนที่ปลายสายจะไม่รูดออกจากปมเงื่อน ผูกแล้วยังไม่จำเป็นต้องรูดปมเงื่อนให้ชนกับตาเบ็ด สามารถปล่อยไว้เพื่อให้เหยื่อเคลื่อนไหวในน้ำได้อย่างอิสระ ต่อเมื่อมีปลามาฉวยเหยื่อและติดเบ็ดแล้ว ปมเงื่อนจะรูดมาชนตาเบ็ดเองและจับแน่นอยู่อย่างมั่นคง

ภาพที่ 2 เงื่อนยูนิ-น้อต เช่นกัน แต่เป็นการผูกสายเข้ากับตัวเบ็ดตรงส่วนที่เป็นก้าน (Shank) ซึ่งเรียกว่าการ สเนลลิ่ง (Snelling) ใช้ผูกเบ็ดที่ไม่มีตา หรือผูกกับเบ็ดมีตาก็ให้ความรู้สึกมั่นคงดี

ภาพที่ 3 เงื่อน พาโลมาร์ น้อต (Palomar Knot) โดยส่วนตัวผมชอบเงื่อนนี้มาก เมื่อตอนเริ่มตกปลาก็ใช้เงื่อนนี้เป็นประจำเพราะผูกง่ายและแข็งแรงดี ว่ากันว่าเมื่อหัดผูกจนชำนาญแล้ว ก็สามารถผูกเงื่อนนี้ในที่มืดได้อย่างรวดเร็วเพียงใช้ประสาทสัมผัส (จะเรียกว่าหลับตาผูกได้ก็คงไม่เกินไปนัก) มีข้อเสียนิดเดียวคือเปลืองปลายสายเบ็ดที่ต้องขลิบทิ้งเยอะหน่อย แล้วก็สำหรับเบ็ดที่มีตาเล็กจะสอดเข้าตาเบ็ดยากเพราะต้องทบปลายสายเป็นทบคู่ก่อน

สำหรับเงื่อน 2 เงื่อน ตามภาพนี้ คือ เงื่อนในตระกูล คลิ้นช์น้อต (Clinch Knot) เงื่อนแรกคือ คลิ้นช์น้อต ธรรมดา ส่วนเงื่อนที่สอง คือเงื่อน อิมพรู๊พท์ คลิ้นช์น้อต (Improved Clinch Knot) ที่เป็นเงื่อนมาตรฐานที่นักตกปลาส่วนใหญ่ใช้กัน ผูกง่าย ทนแรงดึงได้เกือบเท่าแรงดึงของสายเบ็ด และสำหรับเงื่อนอิมพรู๊พท์ คลิ้นช์น้อต หากร้อยสายเข้าห่วงตาเบ็ดสองครั้ง จะกลายเป็นเงื่อน ดับเบิ้ล อิมพรู๊พท์ คลิ้นช์น้อต (Double Improved Clinch Knot) ทันที ซึ่งจะเพิ่มความแข็งแรงขึ้นมาก และในปัจจุบัน ผมก็ใช้เงื่อนดับเบิ้ล ฯ นี้ เป็นประจำทั้งในการผูกเบ็ดและลูกหมุนครับ
เคล็ดไม่ลับสำหรับการผูกเงื่อน
1. อย่าเสียดายสายเบ็ดเกินเหตุในเวลาผูกเงื่อน ให้ใช้ปลายสายเบ็ดยาวหน่อยจะผูกเงื่อนได้ง่ายกว่า ส่วนปลายสายที่เกินหลังจากผูกเงื่อนแล้ว ใช้กรรไกรหรือกรรไกรตัดเล็บเล็มปลายสายให้พ้นปมเงื่อนไว้พอสมควร
2. ก่อนรูดปมเงื่อน ให้จุ่มปมเงื่อนด้วยน้ำเปล่าหรือแน่นอนที่สุดคือน้ำลายของนักตกปลาเอง (นิดเดียวพอ) จะทำให้รูดปมเงื่อนเข้าที่ได้ง่ายและยังช่วยลดการเสียดสีในปมเงื่อนทำให้เกิดความแข็งแรงขึ้นอีกมาก ลองดูนะครับ

ดับเบิ้ล อิมพรู๊พท์ คลิ้นช์น้อต ครับ

ต้องขออภัยด้วยครับ ยังมือใหม่มาก ๆ ในการทำ animation ภาพเลยสะดุด ๆ ไม่สวยงามครับ

ทดสอบส่งภาพ

ส่งภาพไม่ได้ครับ ขอติดไว้ก่อนนะครับ

ขออภัยคุณสายรุ้งครับ ภาพเงื่อนทบคู่ บิมินิ ทวิสท์ (Bimini Twist) กับ สไปเดอร์ ฮิทช์ (Spider Hitch) ผมหาภาพไม่เจออ่ะครับ เลยเอาเงื่อนยูคาตัน (Yucatan) มาฝาก ใช้ผูกสายลีดเดอร์ต่อจากสายทบคู่ครับ ส่วนมากเป็นลีดเดอร์เอ็นโมโน ฯ ที่ใช้ในการทรอลลิ่ง เงื่อนบิมินิค่อนข้างผูกยากแต่ปมเงื่อนสวยงามและแข็งแรงมากครับ ส่วนตัวผมที่ใช้ประจำเวลาทำสายทบคู่ใช้เงื่อน สไปเดอร์ ฮิทช์ ครับ เพราะผูกง่ายโดยทบสายคู่แล้วทำห่วงเล็ก ๆ จับด้วยนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้โดยชูนิ้วหัวแม่มือขึ้น แล้วพันสายทบคู่รอบหัวแม่มือไปพร้อมกับห่วงนั้นสัก 4 - 5 รอบ แล้วก็สอดสายทบคู่ลอดห่วงไป ดึงให้ตึงครับแล้วเวลานำสายทบคู่ไปต่อเงื่อนยูคาตันหรือต่อกับลูกหมุนต้องระวังไม่ให้สายเขย่งไปเส้นใดเส้นหนึ่งด้วยครับ

เงื่อนเชลเตอร์ส คลิ้นช์น้อต (Shelter's Clinch Knot) ครับ เป็นเงื่อนกำลังสูงที่ปมเงื่อนทนแรงดึงได้สูงกว่าสายเบ็ด

ทดสอบและรับรองคุณภาพโดยผมและกัปตันดอนนี่ แบรดดิค อิ ๆๆๆ

แหะ ๆๆๆ สุดยอกนี่สงสัยต้องพึ่งโวลทาเร็นแล้วมั้งครับงานเนี้ย ทั้งกินทั้งทา แหะ ๆๆ